
ก่อนเลี้ยงควายต้องรู้ หลังจากมีการใช้เครื่องจักรแทนแรงงานของควายไปแล้ว เกษตรกรไทย ได้ลด การเลี้ยงควาย ลงเป็นมาก แต่ในปัจจุบัน การเลี้ยงควายกลับมาเป็นที่น่าสนใจอีกครั้ง โดย การเลี้ยงควายไทย ได้เปลี่ยนแปลงไปจากการเลี้ยงเพื่อการทำงานในอดีต มาเป็นการเลี้ยงเพื่อพัฒนาสายพันธุ์ที่มีมูลค่าต่อรองในตลาด โดยเน้นทั้งด้านการบริโภคเนื้อและความสวยงาม
บทความนี้เป็นสรุปย่อเกี่ยวกับการเลี้ยงควายไทย เพื่อเป็นแนวทางสำหรับเกษตรกรหรือผู้ที่สนใจที่จะเริ่มเลี้ยงควาย โดยการเลี้ยงควายจะเปลี่ยนแปลงตั้งแต่อดีตมา เป็นการเลี้ยงเพื่อพัฒนาสายพันธุ์ที่มีคุณภาพสูงเพื่อการตลาด ดังนั้นจึงมีสิ่งที่ควรรู้เบื้องต้นในการเริ่มเลี้ยงควายดังนี้:
สายพันธุ์ควาย : ในประเทศไทยมีสองกลุ่มสายพันธุ์ควายหลักคือ ควายป่า และ ควายบ้าน ภายในควายบ้านยังแบ่งเป็น ควายปลัก และ ควายแม่น้ำ สองกลุ่มนี้สามารถผสมพันธุ์กันได้ แต่จะมีลักษณะทางกายภาพที่แตกต่างออกไป
1.1. ควายปลัก (Swamp Type): เป็นสายพันธุ์ที่พบมากที่สุดในประเทศไทย มักถูกนำมาเลี้ยงเพื่อใช้แรงงานและเนื้อสัตว์ เป็นควายที่มีนิสัยเชื่องช้า ชอบลอนเล่นในน้ำและบ่อน้ำ อาหารหลักคือ หญ้า และ วัชพืช มีลักษณะเด่นคือเท้าสีขาวที่ขาทั้งสี่ข้าง คิ้วและแก้มมีจ้ำสีขาว ใต้คอมีลายสีขาวคาด บางครั้งอาจมีผิวหนังสีชมพู ซึ่งเรียกว่าควายเผือก

1.2. ควายแม่น้ำ (River Type): เป็นสายพันธุ์อีกชนิดที่มีในประเทศไทย มักถูกเลี้ยงเพื่อการผลิตนมเท่านั้น น้ำนม เป็นผลผลิตหลัก น้ำเนื้อจะน้อยกว่าควายปลัก มีขนาดใหญ่และลักษณะทางกายภาพที่แตกต่างจากควายปลัก โดยมักมีลักษณะสูง ลำตัวสีดำ มีโค้งม้วนหางเข้าหาหัว
โดยสรุปแล้ว เพื่อ เริ่มต้นการเลี้ยงควายไทย ควรรู้จักกับสายพันธุ์ต่างๆ และเลือกเลี้ยงตามวัตถุประสงค์ของคุณ หากต้องการใช้เพื่อการทำงาน ควายปลักอาจเป็นตัวเลือกที่ดี แต่หากต้องการผลผลิตนม เลือกควายแม่น้ำเพื่อให้ได้ประสิทธิภาพที่ดีที่สุด
