
ควาย เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใหญ่ อยู่ในวงศ์ วัวและควาย (Bovidae) จำพวกควาย (Bubalus) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bubalus bubalis จัดเป็นสัตว์กีบคู่ชนิดหนึ่ง มีรูปร่างอ้วนเตี้ย ลำตัวสั้น ขาสั้น มีเขาเป็นคู่ ปลายเขาโค้งเป็นวงคล้ายพระจันทร์เสี้ยว ควายมีสีดำหรือสีน้ำตาลเข้ม บางครั้งอาจพบ ควายเผือก ได้ ควายเป็นสัตว์ที่ปรับตัวได้ดีกับสภาพอากาศร้อนชื้น พบได้ทั่วไปในทวีปเอเชีย ทวีปแอฟริกา และทวีปยุโรป

ควาย เป็นสัตว์ที่มีความสำคัญต่อมนุษย์มาช้านาน ใช้เป็นแรงงานในการเกษตร เช่น การไถนา การลากจูง การใช้ควายในการเกษตรช่วยประหยัดแรงงานและเวลาของมนุษย์ได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ ควายยังเป็นสัตว์ที่ให้เนื้อและนมอีกด้วย

ในประเทศไทย ควายเป็นสัตว์เลี้ยงที่มีความสำคัญต่อวิถีชีวิตของคนไทยมาอย่างยาวนาน ใช้ในการประกอบอาชีพเกษตรกรรม เช่น การไถนา การลากจูง ใช้ในการขนส่งสินค้า และใช้ในการแสดงศิลปวัฒนธรรมไทย เช่น การรำกระบี่กระบอง การรำมโนราห์ เป็นต้น

ในปัจจุบัน ควายมีบทบาทสำคัญในการเกษตรน้อยลง เนื่องจากมีเครื่องจักรกลเข้ามาแทนที่ แต่ก็ยังมีความสำคัญต่อวิถีชีวิตของคนไทยอยู่ โดยมีการเลี้ยงควายเพื่อใช้ในพิธีกรรมทางศาสนา เช่น การฉลองวันขึ้นบ้านใหม่ การแต่งงาน การบวช เป็นต้น

ลักษณะทั่วไปของควาย ควายมีรูปร่างอ้วนเตี้ย ลำตัวสั้น ขาสั้น มีเขาเป็นคู่ ปลายเขาโค้งเป็นวงคล้ายพระจันทร์เสี้ยว วายมีสีดำหรือสีน้ำตาลเข้ม บางครั้งอาจพบควายเผือกได้ ควายมีน้ำหนักตัวประมาณ 300-550 กิโลกรัม ควายมีอายุขัยประมาณ 20-25 ปี

การ ผสมพันธุ์ควาย ตัวผู้สามารถเป็นพ่อพันธุ์ได้ตั้งแต่อายุ 2 ปี ส่วนควายตัวเมียสามารถเป็นแม่พันธุ์ได้ตั้งแต่อายุ 3 ปีขึ้นไป ควายจะตั้งท้องประมาณ 10.5 เดือน คลอดลูกครั้งละ 1-2 ตัว