นายฮ้อย เป็นคำเรียกขานของคนอีสานที่ใช้เรียกผู้ที่ทำหน้าที่เป็นพ่อค้าวัวควาย มีหน้าที่ในการรวบรวม วัวควาย จากชาวบ้านมาขายต่อให้กับพ่อค้าคนกลางหรือพ่อค้าส่งออก นายฮ้อย จะต้องมีความรู้และทักษะใน การเลี้ยงควาย เป็นอย่างดี รวมถึงต้องมีความชำนาญในการซื้อขายวัวควายด้วย
นายฮ้อย มักเป็นคนที่มีฐานะดีในสังคมอีสาน เพราะสามารถสร้างรายได้จากการซื้อขายวัวควายเป็นจำนวนมาก นอกจากนี้ นายฮ้อยยังมักได้รับการยกย่องว่าเป็นบุคคลที่มีความรับผิดชอบและมีความซื่อสัตย์ เนื่องจากต้องดูแลวัวควายของชาวบ้านเป็นอย่างดี และต้องรักษาสัญญาในการซื้อขายวัวควายกับพ่อค้าคนกลางหรือพ่อค้าส่งออก
นายฮ้อยในวัฒนธรรมอีสานมักปรากฏในวรรณกรรมพื้นบ้าน เช่น นิทานพื้นบ้านเรื่อง “นายฮ้อยท้าวคำผาน” ซึ่งเป็นเรื่องราวของนายฮ้อยหนุ่มที่เดินทางไปขายวัวควายที่เมืองหลวง และพบกับนางสาวสวยคนหนึ่ง ซึ่งต่อมาทั้งสองได้แต่งงานกัน
ในปัจจุบัน อาชีพนายฮ้อยยังคงมีอยู่บ้างในสังคมอีสาน แต่มีบทบาทลดลง เนื่องจากมีพ่อค้าคนกลางหรือพ่อค้าส่งออกเข้ามาทำหน้าที่แทนมากขึ้น